Zwembad Parameters
Cyaanzuur (= Stabilisator) (CYA)
Dit is één van de minst besproken maar eenvoudigst te begrijpen parameters.
Op een moment dat u een zwembad gevuld heeft met water en u gaat chloortabletten gebruiken, dan krijgt u met Cyaanzuur te maken. Productie van chloortabletten (Trichloor), gaat gepaard met Cyaanzuur.
In de praktijk komt het erop neer dat in een Chloortablet ongeveer 50% Chloor zit en ongeveer 50% Cyaanzuur. Dat is dus inherent aan de productie. Google en AI melden ten onrechte dat cyaanzuurzuur opzettelijk is toegevoegd i.v.m. UV-bescherming.
Dit is volstrekt onjuist! Dit vloeit voort uit duizenden commerciële websites waar dit onjuist is vermeld. Trichloor tabletten kunnen niet geproduceerd worden zonder Cyaanzuur, dit is onderdeel van het chemisch productieproces!
Nieuwe voortschrijdende inzichten ten aanzien van de nadelige effecten van overdosis Cyaanzuur komen nu in de bekendheid.
De Chloor “verdwijnt” snel uit het zwembad, door met name UV. Cyaanzuur, ook wel stabilisator genoemd, verdampt in zijn geheel niet en blijft dus in het zwembad achter.
Telkenmale als er dus weer tabletten worden toegevoegd aan het zwembad, stapelt het Cyaanzuur zich verder op.
Is dit een probleem? Een klein beetje Cyaanzuur is juist goed voor het Chloor. Het werkt namelijk als een stabilisator, een UV-beschermer. Het zorgt ervoor dat de chloor in het zwembad het zwembad minder snel “verlaat”.
Volgens diverse onderzoeken, zorgt een zeer beperkte dosis Cyaanzuur ervoor dat het Chloor ongeveer 80-100 % langer in tijd langer werkzaam blijft voordat het Chloor het zwembad “verlaat”, mits de 30 mg/l niet overschreden wordt!
Het probleem is alleen, dat door ophoping het gehalte Cyaanzuur na verloop van tijd veel verder oploopt dan 30 ppm (ppm=mg/liter). En het probleem is dat daar waar een kleine hoeveelheid Cyaanzuur juist positief werkt, een grote hoeveelheid Cyaanzuur zorgt dat de vrije chloor niet (goed)actief kan worden.
Met andere woorden, er zit wel chloor in uw zwembad, maar een groot gedeelte daarvan werkt niet en “verlaat” het zwembad zonder iets gedaan te hebben.
Let op! zoetzwembaden op basis van vloeibaar chloor en zoutwaterbaden kennen dit probleem niet. Anorganisch vloeibaar chloor gemaakt gemaakt middels zout-elektrolyse, bevat geen cyaanzuur.
Inmiddels is bekend dat vloeibaar chloor cyaanzuur in beperkte mate afbreekt. Bewijs is gepubliceerd in het Amerikaanse “journal of swimmingpool and spa industry”
Het praktijk effect van Cyaanzuur in chloortabletten
Als je hoogzomer in Spanje chloor toevoegt in een zwembad zonder cyaanzuur is ca 50% in een uur “vertrokken” en na enkele uren meet je geen chloor meer. Nagenoeg alle chloor is na toevoeging direct actief.
Als je chloor toevoegt in een zwembad met 30 mg/liter aan cyaanzuur duurt het ongeveer 2x zo lang voordat het chloor is vertrokken. Het cyaanzuur beschermt het chloor tegen UV en werkt als een buffer. Met deze dosis is er sprake van positief effect.
Als je chloor toegevoegd in een zwembad met hoog cyaanzuur dan blijft bijna alle chloor plakken aan de cyaanzuur. Voeg je een dag later meer toe dan is het chloor van de dag eerder ook nog aanwezig. De dag erna idem, de dagen erna idem, en het chloor stapelt zich op. Slechts een klein gedeelte is actief terwijl er zeer veel chloor in het zwembad aanwezig is. In de praktijk gaat men hierdoor soms ook minder chloor gebruiken. Vooral als je gaat meten. De “vastgeplakte” chloor aan cyaanzuur is reukloos en bijna smakeloos. Dat maakt dat de risico's en gevolgen van cyaanzuur worden onderschat.
Daar waar een vloeibaar chloor of zoutwater zwembad normaliter hoogzomer tot ca 3 mg/l chloor bevat, is in de praktijk meestal 10-50 mg/liter aanwezig bij een tablettenzwembad. De wettelijke sluitingsnorm voor openbare zwembaden ligt in Nederland en Spanje op 5mg/l. Dat wat u meet als vrij chloor (met tabletten is dat dpd1), is dan dus grotendeels niet actief.
Chloortabletten zijn geschikt voor zwembaden waarin het water 1 jaar gebruikt wordt en ieder seizoen verwisseld wordt. Als je het water meerdere seizoenen laat zitten, dan loopt het cyaanzuur op tot zeer hoge niveaus.
Wat kunt u doen aan te hoog cyaanzuur? In het algemeen, als mensen naar een zwembadspecialist lopen, lopen de adviezen nogal uiteen.
Wij hebben lang nagedacht over een eenvoudige oplossing om over te stappen naar vloeibaar chloor (geschat € 400 - 600 excl IVA) die vindt u hier op deze website.
Deze installatie (klein pompje en klok) is zo eenvoudig dat hij in veel gevallen zelf te plaatsen is.
Hieronder geven we ook aan welke andere adviezen bekend zijn die worden gegeven.
Het eerste veel gegeven advies en ook terug te vinden op veel websites van veel zwembadbedrijven, is om het gehele water te verversen op het moment dat de situatie zo problematisch is geworden dat een watertest uitwijst dat het Cyaanzuur, ofwel stabilisatorgehalte, zo hoog is opgelopen dat het beter is om het gehele water te verversen.
Soms wordt er aangegeven dat men een gedeelte zou kunnen verversen. Bijvoorbeeld door het uitvoeren van meer backwashes. Immers, backwashes zorgen voor meer waterverversing. Soms wordt ook het onvoldoende uitvoeren van backwashes aangedragen als oorzaak van dit probleem.
Een tweede oplossing die we horen, is om het zwembad waarin chloorchemie van toepassing is, om te zetten naar een zwembad waarin voortaan broomchemie van toepassing is. Dit klinkt ingewikkeld, maar is heel eenvoudig.
U voegt in het zwembad de voorgeschreven dosis vloeistof of poeder toe (Bromuro Sodico ofwel NatriumBromide) in combinatie met een dosis Chloor.
In geval van “no more problem” van QMA, gaat het om 2 liter bij een 50 kuub zwembad, samen met een hoeveelheid Chloor en uw zwembad gaat verder als broomchemie zwembad. Vanaf het moment dat deze vloeistof is toegevoegd, gaat u gewoon door met het toevoegen van chloortabletten.
Of chloorvloeistof. Op het moment dat u chloor toevoegt, wordt deze in het zwembad direct omgezet tot broom.
Omdat het zich bindt met de speciale vloeistof, die u heeft toegevoegd. Het is dan niet meer chloor die zorgt voor het doden van de bacteriën, maar het is broom die zorgt voor het doden van de bacteriën en algen.
En waarom is dit een oplossing in het kader van uw Cyaanzuur- ofwel stabilisatorprobleem? Als het zwembad zich in broomchemie bevindt, heeft u dus geen last maar ook geen voordeel meer van Cyaanzuur.
U schakelt het Cyaanzuur dus als het ware uit. Cyaanzuur heeft geen invloed op broom in tegenstelling tot op chloor, zowel niet positief als negatief.
Het voordeel is dus dat de overdosis aan Cyaanzuur- ofwel stabilisator geen effect meer heeft op het op de werking van broom om bacteriën en algen te doden. Maar er is ook een nadeel. Namelijk de 30 ppm Cyaanzuur die normaliter positief werkt op chloor, heeft dat effect niet op broom.
Maar per saldo is er winst. Het werkende broom biedt meer voordeel t.o.v. het inactieve chloor.
Velen zien dit wel als een lapmiddel, immers cyaanzuur blijft alsmaar oplopen. Wel kunt u hiermee het seizoen “uitzitten”.
Een derde advies, waarvan we kennis hebben genomen, is om van chloortabletten over te stappen naar vloeibare chloor (handmatig), waarbij het advies is gegeven om 's avonds (hoogzomer) na het zwemmen de grootste doses toe te dienen aan het zwembad, bijvoorbeeld 1 liter, en 's morgens vroeg een tweede, kleinere dosis toe te voegen aan het zwembad, bijvoorbeeld een halve liter. Bovenstaande getallen hebben betrekking op hoogzomer. Een zwembad op basis van vloeibare chloor werkt dus flink anders dan een tablettenzwembad. Het gevolg is dat de opbouw van meer Cyaansuur stopt en dat door het doen van backwashes het te hoge gehalte Cyaansuur steeds lager wordt. Handmatig iedere dag toevoegen is echter veel werk.
Een vierde mogelijkheid is om met behoud van het bestaande zwembadwater overstappen naar geautomatiseerd zoet. Dus een Installatie met bijvoorbeeld Chloor- en PH-doseerpomp te laten plaatsen. Dit vereist echter wel een flinke investering van ca € 2000 - € 4000. Let op dat de ORP tijdelijk niet geplaatst kan worden, tot het Cyaanzuur tot onder de 50 mg/l (=ppm) is gezakt. Geautomatiseerd zout is in dit geval geen handige keuze omdat de bestaande voegen en waterdichte laag zelden of nooit zoutresistent zijn. De speciale tijdklok (zie cyaanzuuroplossing) kan gebruikt worden om tijdelijk de sonde te overbruggen tot het cyaanzuur is gedaald onder de 50 mg/l.
De vijfde mogelijkheid is een simpele doseerpomp met speciale timer te plaatsen, een oplossing die wij zelf hebben bedacht om over te stappen naar vloeibaar chloor (geschat € 400-600 excl IVA indien uitbesteedt wordt). Details vindt u hier. Deze installatie (klein pompje en klok) is zo eenvoudig dat hij in veel gevallen zelf te plaatsen is.
Note: Cyaanzuur klinkt heel ernstig, vooral de term; zuur, het is echter een licht zure stof. Cyaanzuur is ook niet berucht voor de gezondheid of natuur/milieu. De risico's van te hoog Cyaanzuur zijn indirect: een te hoog cyaanzuur kan zorgen dat bepaalde bacteriën niet worden gedood door het Chloor, terwijl het water wel helder is (vooral als ook anti-alg wordt gebruikt).
Er zijn genoeg tabletten zwembaden bekend die met honderden PPM's nog steeds functioneren, ofwel waarvan het water nog steeds visueel helder te krijgen is, en er dus ogenschijnlijk geen problemen zijn. De onderzoeken bewijzen dat chloor niet goed werkt en er desondanks toch (schadelijke_ bacteriën) blijven leven. Ook wordt het water vaak mede helder gehouden door (zware) metalen als koperverbindingen of boorzuur toe te voegen.
Het lijkt er echter wel op dat als er hogere hoeveelheden, dus vele honderden ppm's cyaanzuur in een zwembad zitten, het zwembad hoogzomer op tilt kan slaan. Dat het dan ook niet meer lukt om troebel water of PH of Algengroei onder controle te krijgen. Op diverse websites wordt dan gesproken over een Chloor lock.
Hier een link naar een Onderzoek afkomstig uit de USA omtrent Cyaanzuur en zwembadwater.